POLSKI DOKUMENT NA ZAGRANICZNYCH FESTIWALACH – PODSUMOWANIE 2016 ROKU
W 2016 roku polskie dokumenty zostały pokazane na międzynarodowych festiwalach filmowych prawie 430 razy, zdobywając łącznie ponad 80 nagród. Polski film dokumentalny był gościem specjalnym m.in. podczas DOK Leipzig, Trieste Film Festival czy chińskim GZ DOC. Nie zabrakło nas też na krótkiej liście do Oscarów czy wśród nominowanych do Europejskiej Nagrody Filmowej. Zapraszamy na podsumowanie poprzedniego roku.
W roku 2016 polski film dokumentalny odniósł wiele sukcesów na arenie międzynarodowej. Redakcja Polish Docs już po raz szósty przygotowała liczbowe zestawienie festiwalowych pokazów i nagród zdobytych przez polskich twórców.
W ubiegłym roku polski dokument zaprezentowany został na prawie 230 festiwalach na całym świecie. Przez dwanaście miesięcy odbyło się niemal 430 pokazów filmów, z czego około 330 stanowiły pokazy konkursowe. W 2016 roku międzynarodowa publiczność zobaczyła na festiwalach prawie 90 polskich tytułów dokumentalnych.
W tym roku po raz kolejny ulubieńcami zagranicznej publiczności stały się filmy krótkie. Rekordzistą został animowany dokument pt. „Dokument” Marcina Podolca, który był pokazana za granicą aż 43 razy. Drugie miejsce przypadło „Superjednostce” w reżyserii Teresy Czepiec z liczbą 22 pokazów. Warto dodać, że ten film był wiceliderem naszego zestawienia również w ubiegłym roku. Natomiast w tym roku na podium trafił też „Koniec świata” Moniki Pawluczuk, zaprezentowany poza Polską 21 razy.
W 2016 roku nie osłabło zainteresowanie filmami, które trumfy święciły już w roku wcześniejszym: „Miejsce” Julii Popławskiej widzowie mogli zobaczyć na 16 festiwalach, a „Obiekt” Pauliny Skibińskiej, „Bracia” Wojciecha Staronia, „Casa Blanca” Aleksandry Maciuszek i „Niewidzialne” Zofii Pręgowskiej mają na swoim koncie po 14 pokazów zagranicą. Nieustannie sukcesy odnoszą także polskie dokumenty górskie: „K2. Dotknąć nieba” Elizy Kubarskiej może się pochwalić liczbą 17 pokazów, a „Jurek” Pawła Wysoczańskiego 10 prezentacjami.
Nie brak w tegorocznym zestawieniu także nowych graczy. „Ślimaki” Grzegorza Szepaniaka były pokazane na zagranicznych festiwalach 16 razy, „Dwa światy” Macieja Adamka i „Fajna ferajna. Powstanie oczyma dzieci” Tomasza Stankiewicza po 11 razy.
W ubiegłym roku Polscy dokumentaliści zdobyli na świecie ponad 80 nagród. Tu również sukcesy odniosły dokumenty górskie. „Jurek” zdobył w 2016 roku 8 nagród, „K2. Dotknąć nieba” – 11, a „Miejsce” - 4. Siedmioma nagrodami może pochwalić się film „Dotknięcie anioła” Marka Tomasza Pawłowskiego, pięcioma „Casa blanca” oraz „Mów mi Marianna” Karoliny Bielawskiej, a po cztery razy został wyróżniony „Dokument”, „Dwa światy” i „Koniec świata”.
Prestiżowe nagrody przypadły krótkometrażowemu dokumentowi „Więzi”. Film otrzymał nagrodę IDFA Special Jury Award for Student Documentary w Amsterdamie, a także Golden Dove dla Najlepszego Krótkiego Dokumentu na Festiwalu DOK Leipzig. Natomiast zdobyty na Krakowskim Festiwalu Filmowym Srebrny Smok, umożliwił filmowi ubieganie się o nominację do Oscara. Film Zofii Kowalewskiej znalazł się na shortliście do Nagród Akademii w kategorii Documentary Short Subject.
„Więzi” to nie jedyny dokument nagrodzony na festiwalu IDFA, „Kiedy ten wiatr ustanie” Anieli Gabryel otrzymał w Amsterdamie The ARRI IDFA Award for Best Student Documentary.
Ważne nagrody trafiły też do „Komunii” Anny Zameckiej. Dokument został uhonorowany podczas Tygodnia Krytyki Filmowej w Locarno – wyjechał stamtąd z nagrodą Premio SRG SSR. Film jest także laureatem Best Documentary Film na festiwalu w Bratysławie czy Young Eyes Film Awards festiwalu DOK Leipzig. W Lipsku doceniono też „Lekcję patriotyzmu” Filipa Jacobsona.
AFI Docs przyniósł nagrodę publiczności „Ślimakom” Grzegorza Szczepaniaka, meksykańskie DocsMX wyróżniło „Alisę w krainie wojny” Alisy Kovalenko i Lubovy Durakovej, a na ukraińskim Docudays zwyciężyły „Mów mi Marianna” i „Koniec świata”. Prestiżowe nagrody trafiły też do „Wszystkich nieprzespanych nocy”. Michał Marczaka otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera w konkursie World Cinema Documentary na Sundance Film Festival.
Polskie filmy zagościły w tym roku na najważniejszych festiwalach dokumentalnych: DOK Leipzig w Niemczech, gdzie oprócz 15 filmów w sekcjach konkursowych i pozakonkursowych, aż 28 polskich dokumentów znalazło się w specjalnej retrospektywie; Hot Docs w Kanadzie, na którym światową premierę miał „Ostatni sezon” Sławomira Witka czy „Przed świtem” Łukasza Borowskiego, Visions du Reel, gdzie premierowo pokazane były „Wielki teatr” Sławomira Batyry oraz „Lekcja patriotyzmu” czy IDFA, gdzie w programie znalazło się aż dziewięć polskich filmów, w tym aż pięć w pokazach konkursowych.
Silna reprezentacja polskich dokumentów pojawiła się również na festiwalu filmowym DocsMX w Meksyku (9), Bogoshorts w Kolumbii (6) czy Parnu Film Festiwal w Estonii (6).
Zadecydowana większość z pokazywanych i nagradzanych w świecie w 2016 roku polskich dokumentów swoją premierę miało na 56. Krakowskim Festiwalu Filmowym, który nierzadko jest pierwszym krokiem ku międzynarodowej karierze filmu i kolebką młodych utalentowanych dokumentalistów.
Dzięki rekomendacji Krakowskiego Festiwalu Filmowego do nagrody EFA, film „21 x Nowy Jork” Piotra Stasika znalazł się wśród sześciu filmów nominowanych do Europejskiej Nagrody Filmowej!
W styczniu polska kinematografia była gościem specjalnym Festiwalu Filmowego w Trieście. Oprócz bogatego programu fabularnego w programie pojawią się „Bracia” Wojciecha Staronia, „Dokument” Marcina Podolca, a także retrospektywa filmów dokumentalnych Marcina Koszałki, który podczas festiwalu poprowadził również masterclass.
Podczas ubiegłorocznej edycji festiwalu DOK Leipzig w listopadzie odbyła się retrospektywa polskich filmów dokumentalnych zatytułowana „Seven sins and other confessions in Polish documentary films”. W Lipsku pokazanych zostało prawie 30 klasycznych filmów! Był To jeden z największych przeglądów polskiego dokumentu zagranicą. W programie znalazły się filmy zrealizowane od połowy lat 50. XX wieku, należące do tzw. czarnej serii, jak i najnowsze dokumenty wyprodukowane w latach 90. i na początku XXI wieku. Pomiędzy nimi mistrzowie gatunku: Krzysztof Kieślowski, Marcel Łoziński czy Bogdan Dziworski. Program został stworzony we współpracy z Krakowską Fundacją Filmową oraz Polskim Instytutem w Berlinie/Lipsku wspieranym przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Podczas tegorocznej edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych GZDOC w Kantonie odbył się Focus on Poland, w ramach którego pokazano filmy dokumentalne kobiet reżyserek – Agnieszki Zwiefki, Karoliny Bielawskiej i Aleksandry Maciuszek oraz retrospektywę filmów dokumentalnych Krzysztofa Kieślowskiego.
Większe przeglądy polskiego kina dokumentalnego odbyły się też m.in. w ramach Tygodnia Filmu Polskiego w Finlandii, Festiwalu Filmów Polskich w Brazylii, podczas 51. Międzynarodowego Festiwalu Naukowych Filmów Dokumentalnych w czeskim Ołomuńcu oraz Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Wilnie.
W minionym roku już po raz dziesiąty Krakowska Fundacja Filmowa zorganizowała narodowe stoisko Polish Docs na targach Sunny Side of the Doc w La Rochelle – największych targach kina dokumentalnego w Europie. Jak co roku na polskim stoisku promowane były najnowsze polskie produkcje dokumentalne, a akredytowani producenci mieli szansę szukać pieniędzy na realizację swoich projektów i poszerzać międzynarodowe kontakty.
Duża delegacja polskich producentów wzięła udział w East Doc Platform – spotkaniach koprodukcyjnych i pitchingach projektów dokumentalnych organizowanych przez Insitute of Documentary Film w Pradze.
Tradycyjnie KFF przygotowała polskie programy filmowe Polish Docs na targach dokumentalnych Doc Shop, festiwalu Hot Docs w Kanadzie, Docs for Sale podczas IDFA w Holandii, Doc Market podczas Thessaloniki Documentary Festival w Grecji, Doc Outlook podczas Visions du Reel w Szwajcarii, East Silver w Czechach czy DOK Market podczas DOK Leipzig w Niemczech. W ramach DOK. Leipzig odbyło się również, zorganizowane przez KFF spotkanie z najważniejszymi przedstawicielami branży dokumentalnej Polish Docs, Get Together, a podczas IDFA Polish Docs i HBO Europe było gospodarzem Guests Meet Guests przygotowanym dla kilkuset międzynarodowych gości festiwalu.
Wszystkie wydarzenia otrzymały wsparcie finansowe Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Partnerami byli Krakowskie Biuro Festiwalowe, Krakow Film Commission, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Instytut Polski w Pradze, Ambasada Polski w Finlandii, Ambasada Polski w Brazylii i HBO Europe.
Partnerami zagranicznymi byli: Institute of Documentary Film (Czechy), Sunny Side of the Doc (Francja), Hot Docs (Kanada), IDFA/Docs for Sale (Holandia), Visions du reel (Szwajcaria), European Documentary Network (Dania), CPH:DOX (Dania), DOK Leipzig (Niemcy), Trieste FF (Włochy), Thessaloniki IDFF (Grecja), AFO (Czechy), Vilnius IDFF (Litwa).
LISTA NAGRÓD DLA POLSKICH FILMÓW DOKUMENTALNYCH W 2016 ROKU*
Alisa w krainie wojny, reż. Alisa Kovalenko, Lubov Durakova
DocsMX, Meksyk - Breaking Doc Award
Badjao. Duchy z morza, reż. Eliza Kubarska
9th GreenMe Global Festival, Niemcy - Kids Jury Award
Bracia, reż. Wojciech Staroń
CineDoc Tbilisi, Gruzja - Grand Jury Prize, Student Prize
Casa Blanca, reż. Aleksandra Maciuszek
‘Punto de Vista’ International Documentary FF, Hiszpania - Premio Especial del Público a la Mejor Película, Premio de la Juventud a la Mejor Película
TRT Documentary Days, Turcja - Best Documentary Award
Margaret Mead Film Festival, USA - Margaret Mead Filmmaker Award)
FrontDoc, Włochy - Young Jury Price
Cotton Dreams, reż. Sandeep Rampal Balhara
Espiello Festival Sobrarbe, Hiszpania - IAMS Award
Ecozine Film Festival, Hiszpania - Best Short Documentary
Czarodziejska Góra, reż. Anca Damian
64th Trento Film Festival, Włochy - Gold Gentian For Best Movie – Gran Premio “Citta’ Di Trento”
Dokument, reż. Marcin Podolec
Slow Film Festival Eger, Węgry - Jury Special Award
River Film Festival, Włochy - Best Animated Film
27th Sao Paulo International Short Film Festival, Brazylia - SESC TV Award for Best Debut Director
Lago Film Festival, Włochy - Special Mention
Dotknięcie Anioła, reż. Marek Tomasz Pawłowski
AegeanDocs International Documentary Film Festival, Grecja - Best Documentary
TrueDoc Documentary Festival, Ukraina - Best Documentary
New York Festival, USA - Gold World Medal
Gold Remi Award Houston, USA
10th Vukovar Film Festival, Chorwacja - Jury Special Award
Roma CinemaDoc, Włochy - Mention - Best Direction
Impact Docs Awards, USA - Award of Excellence Special Mention
Dwa światy, reż. Maciej Adamek
United Nations Association Film Festival, USA - Stanford Video Award for Cinematography
20th Rhode Island Film Festival, USA - Best Feature Documentary
Harlem Film Festival, USA - Most Remarkable Young Person on Screen
33rd Chicago International Children's Film Festival, USA - Best Feature Documentary
Fajna ferajna. Powstanie oczyma dzieci, reż. Tomasz Stankiewicz
Imperial War Museum Short Film Festival, Wielka Brytania - Special Mention
Figura, reż. Katarzyna Gondek
16th LPA Film Festival, Hiszpania - Special Jury Award
10th Thess International Short Film Festival, Grecja - Cinematic Achievement Award
Goran, the camel man, reż. Marcin Lesisz
Parnu Film Festival, Estonia - Best Short Doc
Jurek, reż. Paweł Wysoczański
10th Mountain Film Festival Domzale, Słowenia - Grand Prix
Ushuaina SHH, Festival Internacional de Cine Montania, Argentyna - Mention
Ulju Mountain Film Festival, Korea Południowa - Grand Prix
Torelló Mountain Film Festival, Hiszpania - Flor de Neu de Plata for Best Mountaineering Film, Flor de Neu de Plata for Best Script
Kendal Mountain Film Festival, Wielka Brytania - Best Mountaineering Film
Pakistan International Mountain Film Festival PIMFF, Pakistan - Best Film
Eho Mountain Film Festival, Macedonia – Grand Prix
K2. Dotknąć nieba, reż. Eliza Kubarska
Vancouver International Mountain Film Festival, Kanada - Grand Prize
6th Dutch Mountain Film Festival, Holandia - Crossborder DMFF Award
64th Trento Film Festival, Włochy - Gold Gentian For Best Mountaineering Film – Italian Alpine Club Prize
PICURT - Mostra de Cinema de Muntanya dels Pirineus, Hiszpania - Premi Gall Fer Cadí
Parnu Film Festival, Estonia - Best Audiovisual Portrayal
Hory a Mesto Festival, Słowacja – Grand Prix
Diablerets Film Festival, Szwajcaria – Prix Montagne
Tegernsee International Mountai Film Festival, Niemcy – Best Alpin Film
Mountain Film Festival Teplize n. Mentuji, Czechy – Grand Prix
19th International Mountain Film Festival "Vertical", Rosja – Best Mountain Film, Best Director
Kiedy ten wiatr ustanie, reż. Aniela Gabryel
IDFA, Holandia - The ARRI IDFA Award for Best Student Documentary
Komunia, reż. Anna Zamecka
69th Locarno Film Festival, Szwajcaria - Semaine de la Critique - Premio SRG SSR
DOK Leipzig, Niemcy - Young Eyes Film Award
18th Bratislava International Film Festival, Słowacja - Best Documentary Film
Koniec świata, reż. Monika Pawluczuk
Docudays UA, Ukraina - Main Prize Docu/Short
Documentary Tirana International FF, Albania - Best Midlenght Film
Block Film & Art Festival, USA – Best Education Film
Apricot Tree International Ethno Film, Armenia - Special Jury Prize Short Film Competition
Krąg Kantora, reż. Iwo Książek, Adrianna Książek
34th International Festival of Films on Art, Kanada - Best Educational Film
Lekcja patriotyzmu, reż. Filip Jacobson
DOK Leipzig, Niemcy - Golden Dove (Best German Shorts)
Miejsce, reż. Julia Popławska
6th Dutch Mountain Film Festival, Holandia - Best Newcomer Award
Ushuaina SHH, Festival Internacional de Cine Montania, Argentyna - Mention
ForadCamp 2016, 5th Nature and Cinema Exhibition, Hiszpania - Prize Cultural Association Granollers
Kendal Mountain Film Festival 2016, Wielka Brytania - Best Sound
Mów mi Marianna, reż. Karolina Bielawska
13th Docudays UA, Ukraina - Main Prize DOCU/RIGHT
19th Full Frame Documentary Film Festival, USA - Charles E. Guggenheim Emerging Artist Award
18th Doc Aviv, Tel Aviv Documentary Film Festival, Izrael - Best International Film Award, Special Mention
DocsBarcelona International Documentary Film Festival, Hiszpania – New Talent Award
Nauka, reż. Emi Buchwald
9thCentral and Eastern European FF CinEast, Luksemburg - Audience Award for Best Short Film
Cinemaiubit, Rumunia - Audience Award
Civica Scuola do Cinema Luciano Visconti, Włochy - Gian Paolo Paoli Award For Best Ethno-Anthropological Film
Niewidzialne, reż. Zofia Pręgowska
De Cine Lebu Film Festival, Chile - Best Documentary
All Shorts International Film Festival, USA - Special Mention
Piano, reż. Vita Maria Drygas
MediaWave IFF, Węgry – Best Documentary
16th Escales Documentaires - International Festival of Creative Documentary, Francja – Youth Award
Shujayya, reż. Mahommed Almughanni
Ann Arbor Film Festival, Nowa Kaledonia - Best Short Documentary
Bogazici Film Festival, Turcja - Best Short Film, Special Jury Prize
Superjednostka, reż. Teresa Czepiec
2nd PerSo - Perugia Social Film Festival, Włochy - Perso Masterpiece
Ślimaki, reż. Grzegorz Szczepaniak
GoShort - ISFF Nijmegen, Holandia - Audience Award
AFI DOCS, USA - Audience Award
Traverse City Film Festival, USA - Honorable Mention
Trampkarze, reż. Marcin Filipowicz
TIFF Tirana International Film Festival, Albania – Best Short Documentary
Więzi, reż. Zofia Kowalewska
DOK Leipzig, Niemcy - Golden Dove
IDFA, Holandia - IDFA Special Jury Award for Student Documentary
Wszystkie nieprzespane noce, reż. Michał Marczak
Sundance Film Festival, USA - Best Director
Żelazne alibi, reż. Martin Rath
2morrow Film Festival, Rosja - Special Jury Mention
*dane zgromadzone na podstawie informacji otrzymywanych od producentów, filmowców i festiwali przez Polish Docs. Jeśli wiecie Państwo o nagrodach zagranicznych dla polskich dokumentów, które nie znalazły się w tym zestawieniu, prosimy o nadsyłanie takich informacji do redakcji portalu: redakcja@polishdocs.pl