POLSKI DOKUMENT NA ZAGRANICZNYCH FESTIWALACH – PODSUMOWANIE 2016 ROKU

W 2016 roku polskie dokumenty zostały pokazane na międzynarodowych festiwalach filmowych prawie 430 razy, zdobywając łącznie ponad 80 nagród. Polski film dokumentalny był gościem specjalnym m.in. podczas DOK Leipzig, Trieste Film Festival czy chińskim GZ DOC. Nie zabrakło nas też na krótkiej liście do Oscarów czy wśród nominowanych do Europejskiej Nagrody Filmowej. Zapraszamy na podsumowanie poprzedniego roku.

W roku 2016 polski film dokumentalny odniósł wiele sukcesów na arenie międzynarodowej. Redakcja Polish Docs już po raz szósty przygotowała liczbowe zestawienie festiwalowych pokazów i nagród zdobytych przez polskich twórców.

W ubiegłym roku polski dokument zaprezentowany został na prawie 230 festiwalach na całym świecie. Przez dwanaście miesięcy odbyło się niemal 430 pokazów filmów, z czego około 330 stanowiły pokazy konkursowe. W 2016 roku międzynarodowa publiczność zobaczyła na festiwalach prawie 90 polskich tytułów dokumentalnych.

W tym roku po raz kolejny ulubieńcami zagranicznej publiczności stały się filmy krótkie. Rekordzistą został  animowany dokument pt. „Dokument” Marcina Podolca, który był pokazana za granicą aż 43 razy. Drugie miejsce przypadło „Superjednostce” w reżyserii Teresy Czepiec z liczbą 22 pokazów. Warto dodać, że ten film był wiceliderem naszego zestawienia również w ubiegłym roku. Natomiast w tym roku na podium trafił też „Koniec świata” Moniki Pawluczuk, zaprezentowany poza Polską 21 razy.

W 2016 roku nie osłabło zainteresowanie filmami, które trumfy święciły już w roku wcześniejszym: „Miejsce” Julii Popławskiej widzowie mogli zobaczyć na 16 festiwalach, a „Obiekt” Pauliny Skibińskiej, „Bracia” Wojciecha Staronia, „Casa Blanca” Aleksandry Maciuszek i „Niewidzialne” Zofii Pręgowskiej mają na swoim koncie po 14 pokazów zagranicą. Nieustannie sukcesy odnoszą także polskie dokumenty górskie: „K2. Dotknąć nieba” Elizy Kubarskiej może się pochwalić liczbą 17 pokazów, a „Jurek” Pawła Wysoczańskiego 10 prezentacjami.

Nie brak w tegorocznym zestawieniu także nowych graczy. „Ślimaki” Grzegorza Szepaniaka były pokazane na zagranicznych festiwalach 16 razy, „Dwa światy” Macieja Adamka i „Fajna ferajna. Powstanie oczyma dzieci” Tomasza Stankiewicza po 11 razy.

W ubiegłym roku Polscy dokumentaliści zdobyli na świecie ponad 80 nagród. Tu również sukcesy odniosły dokumenty górskie. „Jurek” zdobył w 2016 roku 8 nagród, „K2. Dotknąć nieba” – 11, a „Miejsce” - 4. Siedmioma nagrodami może pochwalić się film „Dotknięcie anioła” Marka Tomasza Pawłowskiego, pięcioma „Casa blanca” oraz „Mów mi Marianna” Karoliny Bielawskiej, a po cztery razy został wyróżniony „Dokument”, „Dwa światy” i „Koniec świata”.

Prestiżowe nagrody przypadły krótkometrażowemu dokumentowi „Więzi”. Film otrzymał nagrodę IDFA Special Jury Award for Student Documentary w Amsterdamie, a także Golden Dove dla Najlepszego Krótkiego Dokumentu na  Festiwalu DOK Leipzig. Natomiast zdobyty na Krakowskim Festiwalu Filmowym Srebrny Smok, umożliwił filmowi ubieganie się o nominację do Oscara. Film Zofii Kowalewskiej znalazł się na shortliście do Nagród Akademii w kategorii Documentary Short Subject. 

„Więzi” to nie jedyny dokument nagrodzony na festiwalu IDFA, „Kiedy ten wiatr ustanie” Anieli Gabryel otrzymał w Amsterdamie The ARRI IDFA Award for Best Student Documentary.

Ważne nagrody trafiły też do „Komunii” Anny Zameckiej. Dokument został uhonorowany podczas Tygodnia Krytyki Filmowej w Locarno – wyjechał stamtąd z nagrodą Premio SRG SSR. Film jest także laureatem Best Documentary Film na festiwalu w Bratysławie czy Young Eyes Film Awards festiwalu DOK Leipzig. W Lipsku doceniono też „Lekcję patriotyzmu” Filipa Jacobsona.

AFI Docs przyniósł nagrodę publiczności „Ślimakom” Grzegorza Szczepaniaka, meksykańskie DocsMX wyróżniło „Alisę w krainie wojny” Alisy Kovalenko i Lubovy Durakovej, a na ukraińskim Docudays zwyciężyły „Mów mi Marianna” i „Koniec świata”.  Prestiżowe nagrody trafiły też do „Wszystkich nieprzespanych nocy”. Michał Marczaka otrzymał nagrodę dla najlepszego reżysera w konkursie World Cinema Documentary na Sundance Film Festival.

Polskie filmy zagościły w tym roku na najważniejszych festiwalach dokumentalnych: DOK Leipzig w Niemczech, gdzie oprócz 15 filmów w sekcjach konkursowych i pozakonkursowych, aż 28 polskich dokumentów znalazło się w specjalnej retrospektywie; Hot Docs w Kanadzie, na którym światową premierę miał „Ostatni sezon” Sławomira Witka czy „Przed świtem” Łukasza Borowskiego, Visions du Reel, gdzie premierowo pokazane były „Wielki teatr” Sławomira Batyry oraz „Lekcja patriotyzmu” czy IDFA, gdzie w programie znalazło się aż dziewięć polskich filmów, w tym aż pięć w pokazach konkursowych.

Silna reprezentacja polskich dokumentów pojawiła się również na festiwalu filmowym DocsMX w Meksyku (9), Bogoshorts w Kolumbii (6) czy Parnu Film Festiwal w Estonii (6).

Zadecydowana większość z pokazywanych i nagradzanych w świecie w 2016 roku polskich dokumentów swoją premierę miało na 56. Krakowskim Festiwalu Filmowym, który nierzadko jest pierwszym krokiem ku międzynarodowej karierze filmu i kolebką młodych utalentowanych dokumentalistów.

Dzięki rekomendacji Krakowskiego Festiwalu Filmowego do nagrody EFA, film „21 x Nowy Jork” Piotra Stasika znalazł się wśród sześciu filmów nominowanych do Europejskiej Nagrody Filmowej!

W styczniu polska kinematografia była gościem specjalnym Festiwalu Filmowego w Trieście. Oprócz bogatego programu fabularnego w programie pojawią się „Bracia” Wojciecha Staronia, „Dokument” Marcina Podolca, a także retrospektywa filmów dokumentalnych Marcina Koszałki, który podczas festiwalu poprowadził również masterclass.

Podczas ubiegłorocznej edycji festiwalu DOK Leipzig w listopadzie odbyła się retrospektywa polskich filmów dokumentalnych zatytułowana „Seven sins and other confessions in Polish documentary films”. W Lipsku pokazanych zostało prawie 30 klasycznych filmów! Był To jeden z największych przeglądów polskiego dokumentu zagranicą. W programie znalazły się filmy zrealizowane od połowy lat 50. XX wieku, należące do tzw. czarnej serii, jak i najnowsze dokumenty wyprodukowane w latach 90. i na początku XXI wieku. Pomiędzy nimi mistrzowie gatunku: Krzysztof Kieślowski, Marcel Łoziński czy Bogdan Dziworski. Program został stworzony we współpracy z Krakowską Fundacją Filmową oraz Polskim Instytutem w Berlinie/Lipsku wspieranym przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Podczas tegorocznej edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych GZDOC w Kantonie odbył się Focus on Poland, w ramach którego pokazano filmy dokumentalne kobiet reżyserek – Agnieszki Zwiefki, Karoliny Bielawskiej i Aleksandry Maciuszek oraz retrospektywę filmów dokumentalnych Krzysztofa Kieślowskiego.

Większe przeglądy polskiego kina dokumentalnego odbyły się też m.in.  w ramach Tygodnia Filmu Polskiego w Finlandii, Festiwalu Filmów Polskich w Brazylii, podczas 51. Międzynarodowego Festiwalu Naukowych Filmów Dokumentalnych w czeskim Ołomuńcu oraz Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych w Wilnie.

W minionym roku już po raz dziesiąty Krakowska Fundacja Filmowa zorganizowała narodowe stoisko Polish Docs na targach Sunny Side of the Doc w La Rochelle – największych targach kina dokumentalnego w Europie. Jak co roku na polskim stoisku promowane były najnowsze polskie produkcje dokumentalne, a akredytowani producenci mieli szansę szukać pieniędzy na realizację swoich projektów i poszerzać międzynarodowe kontakty.

Duża delegacja polskich producentów wzięła udział w East Doc Platform – spotkaniach koprodukcyjnych i pitchingach projektów dokumentalnych organizowanych przez Insitute of Documentary Film w Pradze.

Tradycyjnie KFF przygotowała polskie programy filmowe Polish Docs na targach dokumentalnych Doc Shop, festiwalu Hot Docs w Kanadzie, Docs for Sale podczas IDFA w Holandii, Doc Market podczas Thessaloniki Documentary Festival w Grecji, Doc Outlook podczas Visions du Reel w Szwajcarii, East Silver w Czechach czy DOK Market podczas DOK Leipzig w Niemczech. W ramach DOK. Leipzig odbyło się również, zorganizowane przez KFF spotkanie z najważniejszymi przedstawicielami branży dokumentalnej Polish Docs, Get Together, a podczas IDFA Polish Docs i HBO Europe było gospodarzem Guests Meet Guests przygotowanym dla kilkuset międzynarodowych gości festiwalu.

Wszystkie wydarzenia otrzymały wsparcie finansowe Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Partnerami byli Krakowskie Biuro Festiwalowe, Krakow Film Commission, Stowarzyszenie Filmowców Polskich, Instytut Polski w Pradze, Ambasada Polski w Finlandii, Ambasada Polski w Brazylii i HBO Europe.

Partnerami zagranicznymi byli: Institute of Documentary Film (Czechy), Sunny Side of the Doc (Francja), Hot Docs (Kanada), IDFA/Docs for Sale (Holandia), Visions du reel (Szwajcaria), European Documentary Network (Dania), CPH:DOX (Dania), DOK Leipzig (Niemcy), Trieste FF (Włochy), Thessaloniki IDFF (Grecja), AFO (Czechy), Vilnius IDFF (Litwa).

LISTA NAGRÓD DLA POLSKICH FILMÓW DOKUMENTALNYCH W 2016 ROKU*

Alisa w krainie wojny, reż. Alisa Kovalenko, Lubov Durakova

DocsMX, Meksyk - Breaking Doc Award

Badjao. Duchy z morza, reż. Eliza Kubarska

9th GreenMe Global Festival, Niemcy - Kids Jury Award

Bracia, reż. Wojciech Staroń

CineDoc Tbilisi, Gruzja - Grand Jury Prize, Student Prize

Casa Blanca, reż. Aleksandra Maciuszek

‘Punto de Vista’ International Documentary FF, Hiszpania - Premio Especial del Público a la Mejor Película, Premio de la Juventud a la Mejor Película

TRT Documentary Days, Turcja - Best Documentary Award

Margaret Mead Film Festival, USA - Margaret Mead Filmmaker Award)

FrontDoc, Włochy - Young Jury Price

Cotton Dreams, reż. Sandeep Rampal Balhara

Espiello Festival Sobrarbe, Hiszpania - IAMS Award

Ecozine Film Festival, Hiszpania - Best Short Documentary

Czarodziejska Góra, reż. Anca Damian

64th Trento Film Festival, Włochy - Gold Gentian For Best Movie – Gran Premio “Citta’ Di Trento”

Dokument, reż. Marcin Podolec

Slow Film Festival Eger, Węgry - Jury Special Award

River Film Festival, Włochy - Best Animated Film

27th  Sao Paulo International Short Film Festival, Brazylia - SESC TV Award for Best Debut Director

Lago Film Festival, Włochy - Special Mention

Dotknięcie Anioła, reż. Marek Tomasz Pawłowski

AegeanDocs International Documentary Film Festival, Grecja - Best Documentary

TrueDoc Documentary Festival, Ukraina  - Best Documentary

New York Festival, USA - Gold World Medal

Gold  Remi Award Houston, USA

10th Vukovar Film Festival, Chorwacja - Jury Special Award

Roma CinemaDoc, Włochy - Mention - Best Direction

Impact Docs Awards, USA - Award of Excellence Special Mention

Dwa światy, reż. Maciej Adamek

United Nations Association Film Festival, USA - Stanford Video Award for Cinematography

20th Rhode Island Film Festival, USA - Best Feature Documentary

Harlem Film Festival, USA - Most Remarkable Young Person on Screen

33rd Chicago International Children's Film Festival, USA - Best Feature Documentary

Fajna ferajna. Powstanie oczyma dzieci, reż. Tomasz Stankiewicz

Imperial War Museum Short Film Festival, Wielka Brytania - Special Mention

Figura, reż. Katarzyna Gondek

16th LPA Film Festival, Hiszpania - Special Jury Award

10th Thess International Short Film Festival, Grecja - Cinematic Achievement Award

Goran, the camel man, reż. Marcin Lesisz

Parnu Film Festival, Estonia - Best Short Doc

Jurek, reż. Paweł Wysoczański

10th Mountain Film Festival Domzale, Słowenia - Grand Prix

Ushuaina SHH, Festival Internacional de Cine Montania, Argentyna - Mention

Ulju Mountain Film Festival, Korea Południowa - Grand Prix

Torelló Mountain Film Festival, Hiszpania - Flor de Neu de Plata for Best Mountaineering Film, Flor de Neu de Plata for Best Script

Kendal Mountain Film Festival, Wielka Brytania - Best Mountaineering Film

Pakistan International Mountain Film Festival PIMFF, Pakistan - Best Film

Eho Mountain Film Festival, Macedonia – Grand Prix

K2. Dotknąć nieba, reż. Eliza Kubarska

Vancouver International Mountain Film Festival, Kanada - Grand Prize

6th Dutch Mountain Film Festival, Holandia - Crossborder DMFF Award

64th Trento Film Festival, Włochy - Gold Gentian For Best Mountaineering Film – Italian Alpine Club Prize

PICURT - Mostra de Cinema de Muntanya dels Pirineus, Hiszpania - Premi Gall Fer Cadí

Parnu Film Festival, Estonia - Best Audiovisual Portrayal

Hory a Mesto Festival, Słowacja – Grand Prix

Diablerets Film Festival, Szwajcaria – Prix Montagne

Tegernsee International Mountai Film Festival, Niemcy – Best Alpin Film

Mountain Film Festival Teplize n. Mentuji, Czechy – Grand Prix

19th International Mountain Film Festival "Vertical", Rosja – Best Mountain Film, Best Director 

Kiedy ten wiatr ustanie, reż. Aniela Gabryel

IDFA, Holandia - The ARRI IDFA Award for Best Student Documentary

Komunia, reż. Anna Zamecka

69th Locarno Film Festival, Szwajcaria -  Semaine de la Critique - Premio SRG SSR

DOK Leipzig, Niemcy - Young Eyes Film Award

18th Bratislava International Film Festival, Słowacja - Best Documentary Film

Koniec świata, reż. Monika Pawluczuk

Docudays UA, Ukraina - Main Prize Docu/Short

Documentary Tirana International FF, Albania - Best Midlenght Film

Block Film & Art Festival, USA – Best Education Film

Apricot Tree International Ethno Film, Armenia - Special Jury Prize Short Film Competition

Krąg Kantora, reż. Iwo Książek, Adrianna Książek

34th International Festival of Films on Art, Kanada - Best Educational Film

Lekcja patriotyzmu, reż. Filip Jacobson

DOK Leipzig, Niemcy - Golden Dove (Best German Shorts)

Miejsce, reż. Julia Popławska

6th Dutch Mountain Film Festival, Holandia - Best Newcomer Award

Ushuaina SHH, Festival Internacional de Cine Montania, Argentyna - Mention

ForadCamp 2016, 5th Nature and Cinema Exhibition, Hiszpania - Prize Cultural Association Granollers

Kendal Mountain Film Festival 2016, Wielka Brytania - Best Sound

Mów mi Marianna, reż. Karolina Bielawska

13th Docudays UA, Ukraina - Main Prize DOCU/RIGHT

19th Full Frame Documentary Film Festival, USA - Charles E. Guggenheim Emerging Artist Award

18th Doc Aviv, Tel Aviv Documentary Film Festival, Izrael - Best International Film Award, Special Mention

DocsBarcelona International Documentary Film Festival, Hiszpania – New Talent Award

Nauka, reż. Emi Buchwald

9thCentral and Eastern European FF CinEast, Luksemburg - Audience Award for Best Short Film

Cinemaiubit, Rumunia - Audience Award

Civica Scuola do Cinema Luciano Visconti, Włochy - Gian Paolo Paoli Award For Best Ethno-Anthropological Film

Niewidzialne, reż. Zofia Pręgowska

De Cine Lebu Film Festival, Chile - Best Documentary

All Shorts International Film Festival, USA - Special Mention

Piano, reż. Vita Maria Drygas

MediaWave IFF, Węgry – Best Documentary

16th Escales Documentaires - International Festival of Creative Documentary, Francja – Youth Award

Shujayya, reż. Mahommed Almughanni

Ann Arbor Film Festival, Nowa Kaledonia - Best Short Documentary

Bogazici Film Festival, Turcja - Best Short Film, Special Jury Prize

Superjednostka, reż. Teresa Czepiec

2nd PerSo - Perugia Social Film Festival, Włochy - Perso Masterpiece

Ślimaki, reż. Grzegorz Szczepaniak

GoShort - ISFF Nijmegen, Holandia - Audience Award  

AFI DOCS, USA - Audience Award

Traverse City Film Festival, USA - Honorable Mention

Trampkarze, reż. Marcin Filipowicz

TIFF Tirana International Film Festival, Albania – Best Short Documentary

Więzi, reż. Zofia Kowalewska

DOK Leipzig, Niemcy - Golden Dove

IDFA, Holandia - IDFA Special Jury Award for Student Documentary

Wszystkie nieprzespane noce, reż. Michał Marczak

Sundance Film Festival, USA - Best Director

Żelazne alibi, reż. Martin Rath

2morrow Film Festival, Rosja - Special Jury Mention

*dane zgromadzone na podstawie informacji otrzymywanych od producentów, filmowców i festiwali przez Polish Docs. Jeśli wiecie Państwo o nagrodach zagranicznych dla polskich dokumentów, które nie znalazły się w tym zestawieniu, prosimy o nadsyłanie takich informacji do redakcji portalu: redakcja@polishdocs.pl