POLSKIE PRODUKCJE W PROGRAMIE FESTIWALU JI.HLAVA

Poznaliśmy program festiwalu w Jihlavie. Polskie filmy zostały zaproszone do kilku sekcji, także konkursowych. Publiczność będzie mogła zobaczyć ponad 10 polskich produkcji i koprodukcji, m.in. "Towarzyszy" Joanny Janikowskiej, „Rok z życia kraju” Tomasza Wolskiego, „Danger Zone” Vity Marii Drygas, „W zawieszeniu” Aliny Maksimenko oraz krótkometrażowe „Ty rzeko” Izabeli Zubryckiej.

Ji.hlava International Film Festival to jeden z największych festiwali filmów dokumentalnych we wschodniej i środkowej Europie. Co roku do czeskiej Jihlavy przyjeżdżają liczni przedstawiciele branży i widzowie spragnienie interesującego kina.

Światową premierę będą mieli "Towarzysze" Joanny Janikowskiej. Film został zaproszony do konkursu First Lights. Simone, Francesca i Olivia to troje młodych ludzi z Bolonii, członków Partii Odnowy Komunistycznej. Pełni życia, biorą udział w demonstracjach i spotkaniach partyjnych, wierząc, że mogą zmienić obecny świat zdominowany przez bezwzględny kapitalizm. Aż do momentu, kiedy okazuje się, że zmiana myślenia starszych członków partii jest prawie niemożliwa, a nieudane próby pozyskania nowych zwolenników krzyżują się z trudnościami w ich życiu osobistym. Towarzysze to empatyczny portret, ukazujący, jak obecne młode pokolenie traci swoje złudzenia pod wpływem presji społecznej i wewnętrznych przemian, oraz jak trudno jest zachować wiarę w sens tego, w co się wierzy.

„Rok z życia kraju” Tomasza Wolskiego znalazł się w międzynarodowym konkursie filmów dokumentalnych Opus Bonum. „Ciemna noc stanu wojennego” – tak nazywany jest okres, jaki nastał w komunistycznej Polsce po 13 grudnia 1981 roku. Ale czasy państwowego terroru, wymierzonego w ruch „Solidarność”, miały też inne oblicza. Korzystając wyłącznie z materiałów archiwalnych, nie tylko dobrze znanych, film zagląda za kulisy tamtych wydarzeń. W rytm wojskowych werbli pokazuje codzienne funkcjonowanie mieszkańców kraju oraz działalność propagandy i wojska. Przywołuje zróżnicowane głosy ulicy, zderza ze sobą pochody, zamieszki i karnawałowe zabawy. Podważa tym samym zmitologizowany obraz polskiego społeczeństwa jako ofiary systemu.

Krótkometrażowy dokument „Ty rzeko” Izabeli Zubryckiej został zaproszony do sekcji konkursowej Short Joy. Głównym bohaterem tego czarno-białego impresjonistycznego eseju jest rzeka, kamera przyjmuje jej perspektywę. Przepływa przez krajobraz, czasami spokojnie, czasami dziko, wpływając na życie zwierząt i ludzi. Dla niektórych jest źródłem inspiracji i częścią ludowych rytuałów.

W pozakonkursowej sekcji Constellations, do której zaproszono dwie polskie produkcje, pokazywane są najciekawsze tytuły prezentowane wcześniej na innych międzynarodowych festiwalach. „Danger Zone” Vity Marii Drygas porusza kwestię wojennej turystyki. To ekstremalna forma aktywności rekreacyjnej, która ma na celu zaspokojenie ciekawości oraz doświadczenie przygody i relaksu. Jej tło nie stanowią dobrze zachowane zabytki kultury, ani też nie można oczekiwać tętniącego życiem towarzystwa i poczucia ogólnego bezpieczeństwa. Wręcz przeciwnie. Perwersyjny biznes adrenaliny i nieszczęścia innych to temat dokumentu śledzącego zarówno organizatorów, jak i uczestników wycieczek do ryzykownych obszarów — ludzi, którzy jednocześnie odmawiają rezygnacji z luksusu komfortu i różnych form ochrony, nawet gdy w pobliżu umierają dzieci, a domy i życia ludzi się kruszą.

Z kolei „W zawieszeniu” Aliny Maksimenko opowiada o wojnie w Ukrainie. Rosyjskie pociski zaczęły latać nad ich głowami, reżyserka spakowała kilka niezbędnych rzeczy i opuściła obszar zagrożenia, aby odwiedzić swoich starzejących się rodziców, którzy mieszkają dalej w głębi kraju. Jednak wojna szybko dotarła także tam. Ten dokumentalny dziennik pierwszych dni rosyjskiej inwazji na Ukrainę ożywia natychmiastowe reakcje zwykłych ludzi na okropności rozgrywające się w ich sąsiedztwie. W miarę eskalacji konfliktu rośnie napięcie w domu, który stopniowo zostaje pozbawiony podstawowych pewności, takich jak elektryczność i ogrzewanie. Ale opuszczenie domu nie jest łatwe. A kto zajmie się wszystkimi tymi kotami i psami, jeśli ludzie odejdą?

Polskich koprodukcji nie zabraknie też w sekcji Czech Joy. Widownia będzie miała okazję zobaczyć "Las" Lidii Dudy oraz "Fakira" Romana Ďuriša. Ten pierwszy film opowiada o parze, Asia i Marek, tuż po studiach kupili stary dom tuż przy wschodniej granicy Polski w Puszczy Białowieskiej, najstarszym lesie Europy. To ich mały raj – miejsce, w którym mają bezpiecznie dorastać ich dzieci, z dala od problemów współczesnego świata. Dla Marysi, Ignacego i Franka las jest ich drugim domem, oswojonym i niebudzącym lęku. Ale pewnego dnia ich las się zmienia. Pojawiają się w nim Obcy, Inni... Uchodźcy, niechciani i w Polsce i na Białorusi. Cała rodzina im pomaga mimo, że polskie prawo tego zabrania… bo jak zostawić drugiego człowieka bez pomocy? Świat dzieci diametralnie się zmienia. Już nie bawią się w rycerza i księżniczkę, tylko w uchodźcę i służby graniczne. Wielka polityka zapukała do drzwi ich domu i już nic nie było takie jak kiedyś. 

Bohater filmu "Fakir" wychodzi z więzienia po dwóch latacj. Dalibor ma 23 lata i wraca do swojej dysfunkcyjnej rodziny. Podczas powitania brakuje 12-letniego brata Kevina, który mieszka z ich przemocowym ojcem alkoholikiem. Dalibor przeciwstawia się ojcu i pomaga matce w walce o prawo do wychowywania Kevina, żeby uratować chłopca przed dalszą krzywdą. Zaplątany w błędne koło cierpienia, bohater znajduje schronienie w nędznym, wędrownym cyrku. Zostaje fakirem, aby zaleczyć swoje rany.

Dwa tytuły można znaleźć w sekcji Czech Television Documentaries. "Putin's Playground" Konrada Szołajskiego to historia o rosyjskich zapędach autorytatarnych.Doktryna wojny hybrydowej wprowadzona przez Putina w 2013 roku zakłada atakowanie zachodnich państw bez wypowiedzenia wojny. Inwazja na Ukrainę sprawiła, że straciliśmy poczucie bezpieczeństwa. Para dokumentalistów z Polski rusza w podróż, żeby szukać odpowiedzi na pytanie o zagrożenia, jakie mogą spotkać Europę Środkowo-Wschodnią. W dokumencie "Right to Choose" Robin Lipo przygląda się sytuacji Polek.To historia trzech kobiet, które w trudnej sytuacji życiowej znalazły pomoc u tzw. Cioci Czesi. To czeska organizacja pomagająca Polkom w aborcji. 

"Jak Bóg szukał Karela" Filipa Remunda i Víta Klusá zaproszono do sekcji Translucent Beings. To opowieść o ateistycznych Czechach i katolickich Polakach. Czesi z niedowierzaniem patrzą na polską pobożność, a Polakom zdarza się gardzić Czechami za bezbożne życie. Czeska ekipa dokumentalna wyrusza w pielgrzymkę przez Polskę, aby okiem kamery zbadać konkretne sytuacje związane z polską religijnością. Jak skończy się spotkanie z egzorcystą czy z oddanymi słuchaczami Radia Maryja?  

Do sekcji Siren Test organizatorzy festiwalu wybrali film "Singeli Movement: Greed for Speed" Jana Moszumańskiego. Dokument został zrealizowany przy współpracy z ugandyjską wytwórnią płytową Nyege Nyege Tapes. To tam powstaje muzyka elektroniczna zwana Singeli, a jej przedstawicielami są dwa domu produkcyjne: Sisso Studio i Pamoja Records. Singeli to gatunek bardzo szybkiej muzyki tanecznej (jej tempo sięga 200 uderzeń na minutę!), która narodziła się z połączenia takich nurtów jak taarab, bongo flava i mchirikuna, gdzieś na przełomie wieków w slumsach Mburahati w Dar es Salaam.

Cały program festiwalu można znaleźć tutaj.