„THEMERSON AND THEMERSON” NA KANALE ARTE TV
Na ubiegłorocznym festiwalu Era Nowe Horyzonty we Wrocławiu zaprezentowano dokumentalny debiut Wiktorii Szymańskiej „Themerson and Themerson”. W tym roku już niebawem film zagości na antenie francusko-niemieckiego kanału ARTE.
Ta para inspirowała mnie na różnych etapach mojego życia. Czytałam ich książki dla dzieci, nie wiedząc o tym kim byli, w jaki sposób żyli. Inspirowały mnie ich filmy awangardowe, jeszcze podczas studiów. Takimi drobnymi tropami cały czas gdzieś na nich natrafiałam, w zupełnie niespotykanych sytuacjach. To sprawiło, że postanowiłam zagłębić się w ich historię. Okazało się, że te dwie osoby są realne, żyły i były z nami jeszcze do niedawna i pozostawiły po sobie niezwykłą spuściznę. – tak Wiktoria Szymańska opowiadała o Themersonach, bohaterach swojego filmu, podczas spotkania Q&A na ubiegłorocznym festiwalu Era Nowe Horyzonty we Wrocławiu *.
Nie ma w polskiej awangardzie filmowej pierwszej połowy XX wieku ważniejszego duetu niż Franciszka i Stefan Themersonowie. To im zawdzięczamy między innymi "Przygodę człowieka poczciwego", manifest wolności twórczej i intelektualnej niezależności, który jeszcze długo potem inspirował kolejnych artystów. Themersonowie nie zwykli wykraczać poza granice dobrego smaku i pięknych wartości. To była awangarda szczególna, wyrafinowana, bardzo elegancka. Taki sam jest film Wiktorii Szymańskiej, o nich opowiada z czułością i zachwytem.
Nic w tym dziwnego, bo autorka przyznaje, że "Themerson and Themerson" to dzieło wyrosłe z jej własnych młodzieńczych i nadal aktualnych fascynacji. – pisze Iwona Sobczyk w artykule „Themerson and Themerson”. Elegancja prawdy dla „Gazety Wyborczej”. – To ona osobiście szuka śladów i pamiątek po swoich mistrzach i o nich opowiada z czułością i zachwytem. Nie ukrywa się za kamerą. Wykorzystuje fragmenty ich dzieł, archiwalne rejestracje filmowe pokazujące ich prywatne życie, rozmawia z ich przyjaciółmi i rodziną. Sama też na wzór swoich mistrzów nie poprzestaje na obiektywnej rejestracji rzeczywistości. Tworzy abstrakcyjne kompozycje, zmiękcza obrazy, ożywia rysunki Franciszki Themerson, zamieniając je w ruchome animacje. Nasyca obrazy dziwną niepokojącą melancholią.
Wiktoria Szymańska o strukturze filmu: Sam pomysł wykorzystywania wielu formatów należy do Themersonów, ponieważ niezwykle eksperymentowali w wielu dziedzinach. Dla mnie była to fantastyczna możliwość przedstawienia różnych dziedzin w różny sposób, odkrywając stół trickowy którego używali (...). Łączenie nowoczesnej techniki ze starym kinem bierze się niewątpliwie z inspiracji Themersonami (..). Cała narracja tego filmu jest oparta tylko i wyłącznie na opowieściach o Themersonach i ich listach między sobą, które są niezwykłą korespondencją - szczególnie wojenną. Z tego wyłonił się kontakt intymny, który gdzieś tam wywodzi się od nich.
24 sierpnia film „Themerson and Themerson” zostanie wyemitowany na antenie kanału ARTE (godz. 00:10). Kolejna emisja: 29 sierpnia, godz. 3:30.
Trzy filmy Franciszki i Stefana Themersonów są dostępne na stronie międzynarodowego serwisu UbuWeb (obejrzyj tutaj).
______
* Wypowiedzi autorki filmu pochodzą z http://www.pisf.pl/pl/kinematografia/news/film-o-themersonach-na-enh.